Aşağıda, Türkiye'deki komünist parti ve örgütlerin bir
listesi yer almaktadır.
Yasal komünist partiler
Halkın Kurtuluş Partisi (HKP)
Emekçi Hareket Partisi (EHP)
Devrimci İşçi Partisi (DİP)
Emek Partisi (EMEP)
Sosyalist Demokrasi Partisi (SDP)
Sosyalist Parti
Türkiye Komünist Partisi (TKP)
Türkiye Komünist Partisi (1920) (TKP 1920)
Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP)
Devrimci Sosyalist İşçi Partisi (DSİP)
Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP)
Türkiye İşçi Partisi (TİP)
Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP)
Yasal olmayan komünist partiler ve örgütler[değiştir
Devrimci Halk Kurtuluş Partisi/Cephesi (DHKP/C)
Devrimci Karargâh (DEV-KAR)
Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist (TKP/ML)
Marksist Leninist Komünist Parti (MLKP)
Maoist Komünist Partisi/Halk Kurtuluş Ordusu (MKP/HKO)
Türkiye Devrimci Komünist Partisi (TDKP)
Türkiye Komünist Emek Partisi/Leninist (TKEP/L)
Türkiye İhtilalci Komünistler Birliği (TİKB)
Kurtuluş Hareketi
Kaynak: Vikipedi, özgür ansiklopedi
A'dan Zye sol örgütler
ABACILAR
TİP içindeki Mehmet Ali Aybar-Behice Boran-Çetin Altan
çevresine denir
-------------------------------------
ACİLCİLER
1975 başlarında THKP-C'den Mahir Çayan'ın Politikleşmiş
Askeri Savaş Stratejisi görüşünden hareketle hemen öncü savaşın başlatılması
gerektiğini söyleyerek ayrılan grup, 1980 darbesi ile tamamen dağıldı. Grubun
önde gelen isimlerinden İlker Akman, Hasan Basri Temizalp, Yusuf Ziya Güneş
Malatya Beylerderesi'nde öldürüldü.
-------------------------------------------
ANA GERİLLA BİRLİĞİ
Devrimci Yol tarafından 1980 darbesi sonrası 1982 yılında
başlatılan kır gerillası faaliyetlerindeki çekirdek grup, 1985 yılında kır
faaliyetlerinin sona erdirilmesi ile dağıtıldı
-----------------------------------------------
BİRLEŞİK DEVRİMCİ GÜÇLER PLATFORMU
(BDGP)
1988, Radikal Sol.
Haziran 1998'de PKK, TKP(ML), MLKP, TKP/ML, TDP, DHP,
DEVRİMCİ SOL, TKP (Kıvılcım)'nin işbirliği yaptığı Platform. Kasım 1999'da
işbirliği anlaşması sona ermiştir
--------------------------------------------
BOLŞEVİK PARTİSİ/KUZEY KÜRDİSTAN
(BP/KK-T)
1981, Eski Maoist-Stalinist.
1981'de TKP/ML (Bolşevik) olarak kuruldu.
Yayınlar: Bolşevik Partizan - Roja Bolşevik
-----------------------------------------------
DEVRİM
1990, Eski Maoist-Radikal Sol.
TKİP'den kopan bir grup.
Yayınlar: devrimci halk
-----------------------------------------------------
DEVRİMCİ HALK KURTULUŞ PARTİSİ-CEPHESİ
(DHKP-C)
1994, Radikal Sol.
Dev-Sol'un içinden gelen ana grup.
Yayınlar: yaşadığımız vatan- devrimci sol- kurtuluş
-----------------------------------------------------
DEVRİMCİ HALK PARTİSİ
1994, Radikal SolPKK'ya yakın bir grup.
Yayınlar: Alternatif
DEVRİMCİ HALKIN BİRLİĞİ
(DHB)
TKP/ML'den, faşizme karşı mücadele konusundaki anlaşmazlık
sonucunda 1977'de ayrılan dar bir grup; aynı isimli dergi ile tanınırlar.
----------------------------------------
DEVRİMCİ HALKIN YOLU
(DHY)
THKP-C kökenli grup önce Militan Gençlik, daha sonra Halkın
Yolu dergilerini çıkardı; 1977 yılındaki bölünmede bir grup TİKP'ye (Aydınlık)
katılırken, kalan unsurlar dar bir grup içinde Devrimci Halkın Yolu dergisi
etrafında toplandılar
-----------------------------------------
DEVRİMCİ İŞÇİ PARTİSİ - İNŞA ÖRGÜTÜ
(DİP-İÖ)
Troçkist
Yayınlar: enternasyonel bülten
---------------------------------
DEVRİMCİ KOMÜNİST PARTİSİ
(DKP)
1989 yılında TKP/B'den kopan İbrahim Seven tarafından
kurulan parti 1991'de kendini feshetti.
------------------------------------------------
DEVRİMCİ KURTULUŞ
(EYLEM BİRLİĞİ)
THKP-C kökenli MLSPB'den kopan bir grup tarafından 1976
yılında kurulan, İzmir ve gaziantep'te faal olan örgüt etkisiz kaldı.
-------------------------------------------------
DEVRİMCİ MÜCADELE
1977, Radikal Sol
Devrimci Derleniş olarak bilinen grup.
Yayınlar: Devrimci Mücadele
-------------------------------------------------------
DEVRİMCİ PARTİ GÜÇLERİ
(DPG)
Radikal Sol
Yayınlar: Maya - Parti Yolunda
------------------------------------------------
DEVRİMCİ SAVAŞ
THKP-C kökenli kişilerce 1977'de kurulan ve Kahramanmaraş
civarında etkili olan grup
------------------------------------------------------
DEVRİMCİ SOL
1978'de Devrimci Yol'dan ayrılarak aynı isimli bir dergi
çıkaran İstanbul merkezli grup. Devrimci Yol'un SSCB'de revizyonist
diktatörlüğün hüküm sürdüğü tespitine katılmıyarak, iç savaş tespitinin Mahir
Çayan'ın öncü savaş stratejisini reddettiğini belirterek ve direniş komiteleri
önerisinin yatay örgütlenmeye yol açarak, yukarıdan aşağıya örgütlenmeyi
törpülediğini söylüyorlardı. Ayrışma sonrası üniversitelerde Devrimci Gençlik
Federasyonu kuruldu, militan mücadeleye girişildi. Silahlı devrim birlikleri
aracılığı ile faşist odaklara saldırılar düzenleyen grup, MHP ileri
gelenlerinden Gün Sazak ve Nihat Erim suikastlerini gerçekleştirdi. 1980
sonrası en çabuk toparlanan gruplardan olan Dev-Sol, sansasyonel eylemlerine
Özdemir Sabancı'nın öldürülmesi ile devam etti. 1990'ların başında Bedri Yağan
(Darbeciler grubu) önderliğinde bir grup Dev-Sol'dan ayrıldı. Hareket daha
sonra Devrimci Halk Kurtuluş Parti-Cephesi (DHKP-C) olarak adını değiştirdi.
Bedri Yağan ise 1993 yılında İstanbul'da polisle girdiği çatışmada öldü
---------------------------------------------------
DEVRİMCİ SOSYALİST İŞÇİ HAREKETİ
(DSİH)
Radikal Sol
Yayınlar: Kaldıraç
DEVRİMCİ SOSYALİST İŞÇİ PARTİSİ
(DSİP)
1997, Troçkist
Troçkist yasal parti.
Yayınlar: sosyalist işçi
--------------------------------------
DEVRİMCİ YOL
1975, Radikal Sol
İlk sayısı 1 Mayıs 1977'de çıkan aynı isimli dergi etrafında
örgütlenen grup, büyük bir bölünme sürecine giren sosyalist grupların dikkatli
bir analizini yaparak özgün bir mücadele yaratmayı hedefliyordu; 1977-80
arasındaki siyasal çatışma ortamını da iç savaş olarak tanımlayarak, faşizme
karşı savaşımı ön plana çıkarıyor, Direniş Komiteleri önerisini getiriyordu. 1980
darbesine karşı gerilla örgütlenmesinin başarısızlığı, yurtdışında örgütlenme
zorunluluğunu doğurdu. 1990'larda Yeniden (sonradan Bir Adım dergisi oldu)
dergisi etrafında örgütlenen kadrolardan büyük kısmı ÖDP içinde aktif
haldedirler. Bunun yanısıra Devrim, Yön, Özgürlük, Devrimci Hareket dergileri
de Dev-Yol geleneğine sahip çıkarak faal olan diğer yan gruplardır.
Yayınlar: hareket- devrimci hareket- bir adım- devrimci genc
----------------------------------
DİRENİŞ HAREKETİ
1978, Radikal Sol
THKP-C kökeni ile 1980 öncesi faal olan grup, THKP-C Üçüncü
Yol örgütünün devamı niteliğindedir.
Yayınlar: Odak
-----------------------------
DÖRDÜNCÜ SOL - İNŞA ÖRGÜTÜ
Troçkist
Yayınlar: Son Kavga
--------------------------------------
EMEK PARTİSİ
Özgürlük Dünyası dergisi etrafında örgütlenen, THKO-HK-TDKP
geleneğinden gelen grubun, 25 Mart 1996'da kurduğu parti. Parti kurucuları
arasında Levent Tüzel, Hüseyin Över, Hanife Türkmen, Osman Nuri Şenol, Sunay
Akın, Can Yücel, Necati Kotan, Cevriye Eftelioğlu, Hüseyin Elitaş, Haydar Kaya,
Gülsüm Akyüz gibi isimler vardı. Katı bir disiplin partisiydi
-------------------------------------------------
EMEĞİN PARTİSİ
(EMEP)
Stalinist
Emek Partisi kapatılınca, yerine 25 Kasım 1996'da kuruldu.
Yayınlar: evrensel gazetesi- özgürlük dünyası- birlik ve
mücadele- evrensel kültür
-------------------------------------
HALKIN BİRLİĞİ
TKP/ML içinden ayrılan grup ve dergisi; 1976'da çıkan
dergilerinde Üç Dünya Teorisi'ni savunan grup, silahlı mücadeleyi maceracılık
olarak nitelendirerek, kitle çalışmalarına ağırlık verilmesinin gerektiğini
söylüyordu.
-----------------------------------
HALKIN DEVRİMCİ ÖNCÜLERİ
(HDÖ)
1977, Radikal Sol
12 Mart'tan çıkışta THKP-C ve Mahir Çayan tezlerini savunan
ve pratiğe geçirilmesini hedef olarak saptayan gruptan 1977'de ayrılanlardan
geri kalanların kendilerine verdiği isim; 1980 sonrası büyük ölçüde dağıldı
(diğer ismi ile THKP-C/HDÖ).
Yayınlar:cephe- kurtuluş- kurtuluş cephesi
HALKIN KURTULUŞU
THKO geleneğinden gelen insanların, 12 Mart ayrışması sonucu
ilk sayısını 1976 yılında yayınladıkları aynı isimli dergi etrafında
örgütledikleri grup. Arnavutluk Emek Partisi taraftarı olan grup, güçlü bir
örgütlülük yarattı. Partiye doğru evrim amacı ile oluşturulan bu grup daha
sonra TDKP-İÖ ve TDKP ilişkilerine evrildi.
----------------------------------------------------
HALKIN YOLU
12 Mart sonrası, THKP-C ML adı ile anılan grup, Halkın Yolu
dergisini çıkarak siyasallaşma yolunda adım attı ve Kızıl Bayrak dergisi ile de
illegal yapılanmasını sürdürdü. Daha sonra THKP-C ML olan isimlerini Türkiye
Köylü İşçi Hareketi (TKİH) olarak değiştiler; ve TKİH ise daha sonra TKP/ML ile
birleşerek MLKP'ye evrildi.
-----------------------------------------------
İŞÇİ DEMOKRASİSİ
1998, Troçkist
DSİP'ten ayrılan bir grup.
Yayınlar: İşçi Demokrasisi
-----------------------------------
KOMÜNİST PARTİSİ-İNŞA ÖRGÜTÜ
(KP-İÖ)
1995, Eski Maoist-Stalinist
Marksist Leninist Komünist Partisi'ni (MLKP) işçi hareketi
ile sosyalist hareketi birleştiremediği noktasında eleştirerek ayrılan grubun
1990'lı yıllarda kurduğu parti.
Yayınlar: Halkın Birliği
------------------------------------------------
KURTULUŞ HAREKETİ
THKP-C kökenli olan hareket, 1974 affı ile salıverilen
kadrolardaki Mahir Çayan tezlerininin çoğunu reddeden bir gruptan oluşmuştur.
Haziran 1976'da Kurtuluş Sosyalist Dergi (KSD) ile faal hale geldiler; işçi
kitlesi arasında örgütlenmeyi temel hedef olarak saptamıştı. Kitleselleşen
hareket 1980 darbesinde önemli ölçüde zarar gördü, ve bu süreçte verilen ricat
kararı ile anılmaktadır. İşçi sınıfı içinde uzun soluklu bir çalışmayı hedef
olarak saptayan gruptan 1982 yılında kendisine Kurtuluş Örgütü diyen bir grup
ayrıldı. 1983 yılında TKKKÖ'ye evrilen, ancak 1985'de aldığı darbelerle oldukça
zayıflayan grup, etkinliğini daha çok Yeni Öncü dergisi etrafında sürdürdü ve
BSA, BSP ve ÖDP içinde bulundu.
--------------------------------------------------
KURTULUŞ ÖRGÜTÜ
1982 yılında KSD'den kopan grup, Stalinizm karşı tutumu ile
Troçkist bir yapıya dönüştü. 1984 yılında Sosyalist İşçi ismi ile yayınlanan
dergi etrafında faal olan grup, 25 Nisan 1997'de Devrimci Sosyalist İşçi
Partisi'ni (DSİP) kurdu.
----------------------------------------------------
LENİNİST GERİLLA BİRLİĞİ
1990 yılında TKEP'den kopan TKEP/L'nin askeri organizasyonu.
----------------------------------------------
MARKSİST İŞÇİ BİRLİĞİ
(MİB)
Troçkist
------------------------------------------------
MARKSİST LENİNİST KOMÜNİST PARTİSİ
(MLKP)
1995, Stalinist
TKP/ML-Hareketi, TKİH, TKP/ML(YİÖ) birleşmesi ile ortaya
çıktı.
Yayınlar: partinin sesi- yaşamda atılım
----------------------------------------
MARKSİST LENİNİST SİLAHLI PROPAGANDA
BİRLİĞİ
(MLSPB)
1975, Radikal Sol
THKP-C kökenli ve Mahir Çayan tezlerini savunan örgüt,
1975'te kuruldu. THKP-C'nin 12 Mart yenilgisini örgütsel bir yenilgi olarak
nitelendiren grup, silahlı propagandayı temel alan bir örgütlenmenin
aciliyetini savunuyordu. İçinden THKP-C Savaşçıları, Çayan Sempatizanları,
Eylem Birliği gibi örgütler ayrışan MLSPB sansasyonel eylemler yaptı. 1980
darbesini takiben örgütün üst düzey yöneticisi Şemsi Özkan'ın itirafçılığı
nedeni ile örgüt büyük ölçüde çökertildi.
Yayınlar: Barikat
----------------------------------------------
MÜCADELEDE BİRLİK
THKO kökenli bir hareket, 12 Mart'ta cezaevi dışında kalan
kadroların THKO ile hesaplaşması sonucu ortaya çıktı; Halkın Kurtuluşu ile
birleşim sonraların TKEP'ni ortaya çıkardı.
-------------------------------------------------
ÖZGÜRLÜK VE DAYANIŞMA PARTİSİ
(ÖDP)
1996, Radikal Sol
23 Ocak 1996'da kurulan parti, farklı mücadele ve örgütlenme
geleneklerine sahip olan grupları kitlesel bir sol parti sloganı altında
biraraya getiren bir yapılanma içinde oluştu. Halen parti varolan çeşitli
platform ve gruplar şunlardır:
* Emek ve Demokrasi Grubu; eski TKP, TİP, TSİP üyelerinin
birlikteliği ile oluşan Geniş Açı Grubu’nun kendisini feshettikten sonra
Yeniden-Dev Yol, ya da diğer adıyla ‘Özgürlükçü Sol’ çevresi ile birleşmesi
sonucunda doğmuştur.
* Ekmek ve Gül Platformu; Yurdaer Erkoca’nın temsil ettiği
‘Sosyalist Alternatif’ ile Kenan Kalyon’un da içinde yer aldığı ‘Emek’ ve
Hikmet Kıvılcımlı’nın tezlerinin savunucusu bir grup olan Toplumsal Özgürlük’ün
birleşmesi ile meydana gelmiş. ÖDP kurucularından Ertuğrul Kürkçü de bu
platformun üyesi. Ekmek ve Gül Platformu, ÖDP’deki ‘merkezi hattı’, başka bir
deyişle çoğunluk grubunun egemen hattını, partinin kendi gelişiminin önünde bir
sorun olarak görüp, ‘parti içi yaşamın yeniden harmanlanması ve parti içinde
geçmiş aidiyetlerin yarattığı particiklerin ortadan kalkması için’ ÖDP’yi
yeniden kurma çağrısında bulunuyor.
* Sosyalist Eylem Platformu (SEP); Sungur Savran’ın içinde
olduğu ‘Sosyalizm’ çevresi ile ‘Kurtuluş’ ve ‘Sosyalist Demokrasi için
Kurtuluş’ gruplarının birlikteliği ile oluşmuş. SEP, ÖDP’nin, örgütlenme
omurgası işçi ve emekçilere dayandırılmadan ve işyerleri temel alınmadan emek
eksenli devrimci bir parti olamayacağını vurguluyor.
* Sosyalist Politika (SP); Metin Çulhaoğlu’nun temsil ettiği
ve Kongre’ye ‘Sosyalizm ve Parti’ adı ile tek başına çıkan bir platform. SP,
ÖDP’nin kuruluş öncüleri ve felsefesi olarak tarif ettiği şu yaklaşımları
benimsemediğini ve eleştirdiğini söylüyor: “Gümrük Birliği’ne sıcak bakış,
‘yurttaş’ bilinci ile neredeyse sınıfsızlığa açık bir garip ‘sosyalizm’,
karşılığını bireylerin özgürleşmesinde bulan ‘özgürlükçülük’, özelleştirme
pisliğine karşı ‘özerkleştirme’ saçmalığı vb. ikircikli tutumlar, reel
sosyalizm deneylerinden en yanlış sonuçların çıkarılması ve neredeyse burjuva
egemen ideolojinin kutsanması, her tür karşıtlıkta ‘üçüncü yol’ kolaycılığı,
tembellik hakkı söylemi, parti olmayan parti söyleminin iç boşaltıcılığı” vs..
.
Bu grup ve platformların yanında Masis Kürkçügil’in içinde
yer aldığı ‘Yeniyol’, Dev Yol’dan kopmuş ‘Hareket’ ve ‘Devrimci Sosyalist Yön’
gibi birçok grup da ÖDP içinde çalışıyor.
Yayınlar: Özgürlük.
SİLÂHLI PROPAGANDA BİRLİKLERİ
(SPB)
DHKP/C**nin askeri organizasyonu
-------------------------------------------------------
SOSYALİST ALTERNATİF
Troçkist
Yurdaer Erkoca'nın temsil ettiği grup, ÖDP içinde
"Ekmek ve Gül Platformu"nda yer almaktadır.
Yayınlar: sosyalist alternatif
-------------------------------
SOSYALİST BİRLİK
12 Eylül sonrası kurulan ilk parti olan Sosyalist Parti
içindeki ayrılık sonucu doğan grup ve aynı adlı dergi. Halil Berktay, Gün
Zileli, Oral Çalışlar, İlkay Demir, Oktay Kutlu, Necmi Demir, Kamil
Aslantürkoğlu, Yavuz Alagon, Atilla Aytemur gibi isimlerin bulunduğu grup
Perinçek'i eleştirerek, SSCB'nin sosyal emperyalist olarak görülmesine karşı
çıktılar, ancak uzun soluklu bir oluşum yaratamadılar.
--------------------------------------------
SOSYALİST DEVRİM PARTİSİ
(SDP)
Mehmet Ali Aybar, Cenan Bıçakçı, Uğur Cankoçak, Kemal
Nebioğlu çevresi tarafından 1975 yılında kurulan Sosyalist Parti'nin yeni ismi.
Özellikle sosyalist mücadelede bürokratizme karşı çıkan SDP, 12 Eylül ile
beraber kapatıldı, 1995 yılında ise devamı olan SDP kendisini feshederek GBK
sürecine katıldı.
-------------------------------------------
SOSYALİST İKTİDAR PARTİSİ - KOMÜNİST PARTİ
(SİP)
1993, Komünist
1993'de kurulan yasal parti (tasfiyeler ve ayrılmalardan
sonra kalan STP'liler).
------------------------------------------
SOSYALİST PARTİ
(SP)
Doğu Perinçek çevresi tarafından 1 Şubat 1988'de kuruldu;
Ferit İlsever'in başkanlığını yaptığı parti anayasa mahkemesi tarafından
kapatılanca İşçi Partisi'ne dönüştü.
------------------------------------------------
SOSYALİST POLİTİKA
ÖDP içinde faal olan grup.
Yayınlar: Sosyalist Politika
-----------------------------------------------
SOSYALİST TÜRKİYE PARTİSİ
(STP)
Eski TİP yöneticisi Metin Çulhaoğlu çevresi tarafından
1990'ların başlarında kurulan parti, anayasa mahkemesi tarafından kapatılanca
SİP adı ile yeniden kuruldu; bir kısmı önce BSP'ye, sonra da ÖDP'ye katıldı.
-------------------------------------------------
TOPLUMSAL ÖZGÜRLÜK PLATFORMU
Kıvılcımlı'nın tezlerini savunan, ÖDP içinde "Ekmek ve
Gül Platformu" içinde yer alan grup.
-----------------------------------------------------
TÜRKİYE BİRLEŞİK KOMÜNİST PARTİSİ
(TBKP)
TİP ile SBKP'ne yakınlığı ile bilinen TKP'nin 7 Ekim 1987'de
birleşmesi ile oluşan parti. TİP genel başkanı Nihat Sargın'ın genel
başkanlığa, TKP genel başkanı Haydar Kutlu'nun ise genel sekreterliğe
getirildiği parti Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı
--------------------------------------------
TÜRKİYE DEVRİM PARTİSİ
(TDP)
Radikal Sol, 1978
1986 yılında TKP/B'nin kendini fesh etmesi ile kurulan
illegal parti, demokratik devrim hedefi çerçevesinde oluştu.
Yayınlar: hedef
---------------------------------------------
TÜRKİYE DEVRİMCİ KOMÜNİST PARTİSİ
(TDKP)
1980, Eski Maoist - Stalinist
THKO ve HK geleneğinden gelen kadroların 2 Şubat 1980'de
İzmir kongresi ile kurdukları illegal parti, işçi sınıfına dayandığını
açıklayarak, THKO'yu küçük burjuva bir hareket olarak değerlendiriyordu.
1975'te oluşmaya başlayan bu muhalif hareket, 1978'de TDKP-İnşa Örgütü süreci
sonucunda kurumsallaştı. Yukarıdan aşağıya örgütlenme içinde katı disiplin
prensibini işleten parti, Türkiye Genç Komünistler Birliği adlı bir gençlik
örgütlenmesine gitti. 1975-80 arasında kitlesel bir destek oluşturan grup,
1980'e kadar Parti Bayrağı isimli bir dergiyi çıkarıyordu. İllegal olarak ise
Devrimin Sesi ve Yoldaş isimli dergileri yayınlayan parti, Ulusal Demokratik
Halk Devrimi teorisi ile proleterya diktatörlüğünü hedefliyordu, uluslararası
alanda ise Arnavutlık Emek Partisi'ne yakın bir çizgi izliyordu. SSCB'ni sosyal
emperyalist olarak nitelendiren TDKP, Stalin sonrası tüm SSCB liderlerini
revizyonist olmakla suçluyordu. Halen yasal zeminde varolan EMEP'in kadrolarını
oluşturmaktadır.
Yayınlar: Devrimin Sesi
TÜRKİYE DEVRİMİNİN YOLU
(TDY)
THKO'nun kurucularından ve 1972'de idam edilen Hüseyin
İnan'ın HK tarafından eleştirilmesi sonucu, 1975 yılında HK'ndan kopan grup
sınırlı etki alanı yaratabildi.
-------------------------------------------
TÜRKİYE EMEKÇİ PARTİSİ (TEP)
Mihri Belli çevresi tarafından 1975'te kurulan ve Emekçi
isimli bir dergi çıkaran parti, etkisiz kalan bir parti oldu.
-------------------------------------------
TÜRKİYE HALK KURTULUŞ ORDUSU (THKO)
4 Mart 1971'de bir deklarasyon ile kurulan THKO, 1960'ların
toplumsal mücadelesi sonucunda aşağıdan yükselen bir örgüttü. Kurucuları arasında
yer alan Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan, Cihan Alptekin, Ömer Ayna, Yusuf Aslan,
Sinan Cemgil, Teslim Töre, Hacı Tonak, Mustafa Yalçıner, Kadir Manga, Alpaslan
Özdoğan, Nahit Tören, Fevzi Bal, Yavuz Yıldırımtürk gibi gençlik ve köylü
önderleri bulunuyordu. İnançlılık ve iyimserlik havası içinde teorik katkıları
sınırlı olan grup, kısa sürede yaptıkları sansasyonel eylemlerle adlarını
duyurdular. 12 Mart sonrası HK-TDKP ve Mücadelede Birlik-TKEP ayrışması yaşayan
THKO eylem çizgisi nedeni ile eleştirilen bir yapı olarak anılmaktadır.
---------------------------------------------
TÜRKİYE HALK KURTULUŞ PARTİ-CEPHESİ
(THKP-C)
Mahir Çayan önderliğinde kurulan parti; devrimin, ancak
silahlı bir mücadele yoluyla gerçekleşebileceğinin altını net bir teorik altyapı
ile çizen ilk harekettir. Kadroları 1960'larda FKF ve TİP içinde yetişmiş, ve
MDD görüşlerini sol içinde aktif olarak savunmuş kişilerden oluşuyordu. Mahir
Çayan, Ulaş Bardakçı, Ertuğrul Kürkçü, Yusuf Küpeli, Münir Ramazan Aktolga,
İrfan Uçar, Hüseyin Cevahir gibi gençlerin aralarında bulunduğu kadro, 1969
yılında bir grup üniversiteli öğrencinin TİP ve Dev-Genç'in çerçevesini
belirlediği mücadeleyi reddetmeleri ve illegal bir yapılanın gerekliliğini
ortaya koymaları ile şekillenmeye başladı. 1970 yılı sonbaharında Ankara'da
resmileştirilen oluşum, Kurtuluş dergisini çıkartmaya başladı, ve bu nedenle de
Kurtuluşçular olarak anılmaya başlandı. Şehir gerillası oluşumunu hedefleyen
grup, bu çerçevede ses getiren eylemler yaptılar. Nisan 1971'de THKP-C'nin resmen
kurulduğunu sansasyonel bir eylemle kamu oyuna açıklamaya karar veren grup,
İsrail Başkonsolosu Efraim Elrom'u kaçırdı. Görüşmeler olumsuz sonuçlanıp,
Elrom öldürülünce, örgüt üzerine yoğun bir operasyon başlatıldı, kadroların
çoğu yakalandı, dışarıda kalan grup üyeleri ise bir hesaplaşma içine girdiler.
Mahir Çayan'ın hapisten kaçışını Yusuf Küpeli ve Münir Ramazan Aktolga'nın
partiden ihracı izledi, ardından kır gerillası oluşturarak Deniz Gezmiş ve
arkadaşlarının idamlarını engellemek için eylem kararı alındı. 30 Mart 1972'de
Kızıldere'de çatışma sonucu öldürüldüler. İçinden Devrimci Yol, Kurtuluş,
Acilciler, MLSPB, Üçüncü Yol Eylem Birliği gibi pek çok sol grup çıkan THKP-C,
sol fikri düzleme büyük bir teorik katkı sağlamıştır.
---------------------------------------------
TÜRKİYE HALK KURTULUŞ PARTİSİ-CEPHESİ -
DEVRİMCİ SOL
(THKP/C - Dev Sol)
1993, Radikal Sol
Dev-Sol'dan 1993'teki ayrışma sonu kopan grup.
Yayınlar: devrimci çözüm
---------------------------------------------
TÜRKİYE HALK KURTULUŞ PARTİSİ-CEPHESİ
MARKSİST LENİNİST
(THKP-C ML)
Diğer adı Halkın Yolu'dur.
-------------------------------------------------
TÜRKİYE HALK KURTULUŞ PARTİSİ-CEPHESİ
SAVAŞÇILARI
(THKP-C S)
THKP-C kökenli olan ve Çayan görüşlerini savunan grupların
oluşturduğu MLSPB'den kopan küçük ve etkisiz bir örgüt.
-------------------------------------
TÜRKİYE HALK KURTULUŞ PARTİSİ-CEPHESİ
X
(THKP-C X)
12 Mart'tan çıkışta THKP-C'nin ideolojik ve teorisine sahip
çıkan üniversiteli öğrenci grubu daha sonra Acilciler, Eylem Birliği ve MLSPB
olarak bölündü
--------------------------------------------
TÜRKİYE İHTİLALCİ İŞÇİ KÖYLÜ PARTİSİ
(TİİKP)
Doğu Perinçek çevresi tarafından 1971'de kuruldu. TİP
içindeki tartışmalarda MDD tezleri savunan; Doğu Perinçek, Cüneyt Akalın, Ömer
Madra, Bora Gözen, Hasan Yalçın, Halil Berktay, Gün Zileli, Oral Çalışlar,
İbrahim Kaypakkaya, Atıl Ant, Ferit İlsever, Nuri Çolakoğlu gibi isimlerin
arasında bulunduğu grup, İşçi Köylü ve Aydınlık dergileri çevresinde
şekillendi. Kurulma kararı Mayıs 1969'da alınan illegal parti, silahlı mücadele
konusunda bölünmeler yaşadı. Önce Garbis Altınoğlu, sonra da İbrahim Kaypakkaya
silahlı mücadele konusunda oluşan fikir ayrılığı sonucunda partiden ayrıldılar.
Uluslararası saflaşmada Çin KP'nin görüşlerini benimseyen TİİKP, mücadelenin
kırlardan kente doğru ve iktidarın parça parça ele geçirilmesi ile başarılı
olacağını savundu. 12 Mart sonrası Şafak isimli illegal dergi çıkarmaya
başlayan parti, hızla toparlanmayı başardı. Halkın Sesi isimli dergi çevresinde
varlığını devam ettiren TİİKP, 1977'de ilk kongresini topladı; ancak parti
devamlılığına rağmen kitleselliğe ulaşamadı. Kurdukları TİKP ile legal mücadele
içine giren Aydınlıkçılar üzerinde hep tartışılan bir parti oldular.
-------------------------------------------------
TÜRKİYE İHTİLALCİ KOMÜNİSTLER BİRLİĞİ
(TİKB)
1977, Eski Maoist
1979'da kurulan illegal örgüt, Dev-Genç kaynaklı, AEP ve
ÇKP'ne yakın olan, MDD saflarında yer alan bir kesimce şekillenmişti. 12 Mart
sonrası Halkın Kurtuluşu ile birleşen çevre, 1977'de bu gruptan ayrıldı. Aktan
İnce önderliğinde kurulan grup, AEP'ne yakınlığı ile tanınır. 1980 sonrası
savaş kararı alan örgütün pek çok üyesi öldürüldü, Orak Çekiç isimli bir
illegal yayın çıkarmaktadır.
Yayınlar: İhtilalci Komünist - Orak Çekiç - Devrimci
Proletarya- alınterimiz- devrimci proleter genclik- emekci memur- öğrenci
birliği
TÜRKİYE İHTİLALCİ KOMÜNİSTLER BİRLİĞİ - BOLŞEVİK
(TİKB-B)
Radikal Sol
TİKB'nden ayrılan bir grup.
Yayınlar: Devrimci Duruş
-------------------------------------------------
TÜRKİYE İŞÇİ KÖYLÜ PARTİSİ
(TİKP)
TİİKP'nin legal bir uzantısı olarak 29 Ocak 1978'de kurulan
partinin genel başkanı Doğu Perinçek'ti. ÇKP yanlısı tutum izleyen partinin
günlük gazetesi Aydınlık'ta yayımlanan "Sahte Sol Dizisi", partinin
sol içi yapılanmalardan ve derneklerden tecrit edilmesine neden oldu. 1980
darbesi ile kapatıldı.
-----------------------------------------------
TÜRKİYE İŞÇİ PARTİSİ
(TİP)
13 Şubat 1961'de kurulan partinin kurucuları arasında Rıza
Kuas, Şaban Yıldız, Kemal Nebioğlu, İbrahim Güzelce, Kemal Türkler bulunuyordu.
1964'de Mehmet Ali Aybar'ın genel başkanlığa seçilmesi ile sosyalist yelpazeye
açılan parti, 1965 seçimlerinde 15 milletvekili çıkarmayı başardı. 12 Mart'ta
kapatılan TİP, Behice Boran tarafından Nisan 1975'te tekrar kuruldu. Etkisiz
kalan TİP 1980 darbesi ile kapatıldı. Behice Boran'ın ölümü ile Nihat Sargın
başa getirildi, TİP daha sonra TKP ile birleşerek TBKP adını aldı
------------------------------------------------
TÜRKİYE KOMÜNİST EMEK PARTİSİ
(TKEP)
1980, Komünist
THKO'dan gelen grup halen ÖDP içinde aktiftir.
-----------------------------------------------------
TÜRKİYE KOMÜNİST EMEK PARTİSİ/
LENİNİST
(TKEP/L)
-1990, Komünist
TKEP'yi pasifist ve sağcı bulan bir grubun ayrılarak 1 Eylül
1990'da kurduğu illegal parti, devrim için askeri yapılanmanın aciliyeti
konusunda örgütlenmeyi amaçlamaktadır.
Yayınlar: devrimci emek- devrim için mücadele birliği- genc
yoldaş
-----------------------------------------------
TÜRKİYE KOMÜNİST İŞÇİ HAREKETİ
(TKİH)
Diğer adı Halkın Yolu'dur.
-------------------------------------------------
TÜRKİYE KOMÜNİST İŞÇİ PARTİSİ
(TKİP)
1998, Eski Maoist-Radikal Sol
TKİP/Ekim tarafından kuruldu.
Yayınlar: Ekim - Kızıl bayrak - Ekim Gençliği
----------------------------------------------------
TÜRKİYE KOMÜNİST PARTİSİ
(TKP)
1980, Komünist
10 Eylül 1920'de Bakü'de kuruldu. 1970'lere kadar yurtiçinde
fazla etkinliği olmadı. İsmail Bilen'in genel sekreterliğe getirilmesi ile
örgütlenme faaliyetlerine hız veren TKP, 1979'da bölündü. İngiltere kadroları
İşçinin Sesi dergisi etrafında örgütlenerek, SKBP'ne yakın bir çizgi izleyen
TKP'yi pasiflikle suçladı. 1988'de TİP ile birleşerek TBKP adını aldı. 1973'te
çıkmaya başlayan Atılım dergisi illegal olarak yayınlanıyordu.
TÜRKİYE KOMÜNİST PARTİSİ/BİRLİK
(TKP/B)
1972 yılında TKP/Reorganizyon adı ile kuruldu, legal destek
bağlamında ilişkilerinin geliştiği TSİP ile birlikteliklerini, TSİP'in legalizm
batağında pasifleştiği suçlaması ile sona erdirdiler ve TKP/B adını aldılar.
Başında İbrahim Seven'in olduğu grup Hikmet Kıvılcımlı'nın tezlerine yakın bir
çizgi izliyordu. 1986 yılındaki ikinci kongresinde yani açılımlar yaratmak
amacı ile kendisini fesh etti ve TDP'ye dönüştü. 1989'daki 3.Kongre'de ise
İbrahim Seven liderliğindeki bir grup ayrılarak DKP'yi kurdular
---------------------------------------------------
TÜRKİYE KOMÜNİST PARTİSİ/ MARKSİST-LENİNİST
(TKP/ML)
1972, Maoist
1972 yılında Aydınlık grubundan ayrılan İbrahim Kaypakkaya
çevresi tarafından kuruldu. Mao'nun yolundan gidilerek Kır Gerillası'nın
örgütlenmesini ana hedef olarak seçen grup, Tunceli kırsalında faaliyetlerde
bulundu, etkinliği hala sürmektedir. Devrim için kurulacak olan Kızıl Ordu'nun
genç ve yetişmiş insanlara olan ihtiyacını karşılamak için Türkiye Marksist
Leninist Gençlik Birliği (TMLGB) adlı gençlik teşkilatı oluşturuldu. TKP/ML'den
Halkın Birliği, Mücadele Bayrağı, Kurtuluş Yolu, Doğu Anadolu Bölge Komitesi
(DABK) gibi gruplar ayrıldı.
Yayınlar: Partizan - özgür gelecek- işçi köylü kurtuluşu
-----------------------------------------------
TÜRKİYE KOMÜNİST PARTİSİ (MARKSİST-LENİNİST)
[TKP(ML)]
1994, Maoist
TKP/ML'den ortaya çıkan grup (DABK kaynaklı).
Yayınlar: İşçi Köylü kurtuluşu - Devrimci Demokrasi - Öncü
Partizan
---------------------------------------------------
TÜRKİYE KOMÜNİST PARTİSİ/ MARKSİST-LENİNİST
(MAOİST PARTİ MERKEZİ)
[TKP/ML (Maoist Hareket Merkezi)]
1987, Maoist
TKP/ML'den ortaya çıkan grup.
Yayınlar: İktidara
---------------------------------------------
TÜRKİYE KOMÜNİST PARTİSİ/ MARKSİST LENİNİST HAREKETİ
(TKP/ML H)
1973 yılında TKP/ML ilişkilerini tekrar toparlamak amacı ile
başlatılan TKP/ML Koordinasyon Komitesi'ndeki ayrışma sonucu oluşan grup,
Halkın Birliği etrafında toplandı. Üç Dünya Teorisi etrafında, sosyal faşizm
vurgusu ile kitle çalışmasına ağırlık vermeyi hedefleyen grup, Haziran 1977'de
partileşme sürecini kabul ederek TKP/ML Hareket'i kurdu. Tunceli, Kahramanmaraş
ve Malatya'da etkin olan grup, tabanlarının Aydınlıkçılara kayması ile giderek
etkisizleşti ve 1980 darbesi ile tamamen dağıldı.
----------------------------------------------------
TÜRKİYE KOMÜNİST PARTİSİ - KIVILCIM
(TKP - Kıvılcım)
1989, Komünist
Sosyalist Vatan Partisi'nden ayrılanlarca kuruldu.
Yayınlar: kıvılcım- zafere kadar direniş- yol
-----------------------------------------------
TÜRKİYE SOSYALİST İŞÇİ PARTİSİ
(TSİP)
1993, Komünist
12 Mart sonrası kurulan ilk sosyalist parti olan TSİP, TİP'i
solu birleştirememek, toplumsal muhalefetin ihtiyaçlarına yanıt verememek ve
pasifizm ile suçladı. Demokratik Halk İktidarı hedefi ile yola çıkan TSİP;
Sovyet yandaşlığı ile tanınsa da, TKP'yi de Sovyet şablonculuğu suçlaması ile
reddediyordu. Partinin Hikmet Kıvılcımlı'nın çizgisini terk ettiğini söyleyen
Demir Küçükaydın grubunun Vatan Partisine katılması ile başlayan bölünme,
yönetici kadronun bir kısmının da TKP'ye geçmesi ile devam etti. 1978'de ise
TSİP'i illegal bir kanadın yönetmesi gerektiğini söyleyen TKP/B'nin ayrılması
ile parti iyice zayıfladı. Bu süreç parti içi muhalefetin güç kazanıp partinin
yayın organı Kitle'yi ele geçirmesi ile sonuçlandı. 1980 darbesi ile kapatılan
parti, 1993'te Turgut Kolçak'ın genel başkanlığında yeniden kuruldu. Şubat 1979
ile Eylül 1979 arasında toplam 30 sayı yayınlanan Birlik yayınına sahiptirler.
Yayınlar: Kitle
-----------------------------------------------------
TÜRKİYE'DE MARKSİST-LENİNİST PARTİ
1980, Stalinist
1980'de TKP/ML Spartaküs olarak kuruldu.
Yayınlar: Spartaküs - Bilimsel Komünizm Sancağı Altında
------------------------------------------------
ÜÇÜNCÜ YOL
THKP-C kökenli olan grupları ve özellikle de Dev-Yol ve
Dev-Sol'u birleştirmeyi hedefleyen grubun aldığı ad. Şehir gerillası temelinde
örgütlenen kadrolarının büyük bir kısmının subay olması ile dikkat çekti.
------------------------------------------------------
VATAN PARTİSİ
Hikmet Kıvılcımlı'nın görüşlerini savunanlar tarafından 21
Ocak 1975 tarihinde kurulan parti, 1957'de Kıvılcımlı tarafından kurulan
partinin yeniden canlandırılmasını hedefliyordu. Etkisiz olan partiden, silahlı
mücadele gerekliliği saptaması ile ayrılan bir grup Mehmet Özler liderliğinde
Sosyalist Vatan Partisi (SVP)'ni kurdu.
------------------------------------------------------
YENİ YOL
Troçkist
ÖDP içinde yer almaktadır.
Yayınlar: Yeni Yol
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder